Како правилно да читаш книги? Совети од 3 легендарни автори!
Живееме во време на информациско изобилство, каде што најважно е да се сочува различноста во начинот на читање и личниот пристап кон литературата. Вистинскиот вкус за литература се гради преку различен спектар на читање – од лесно четиво до тешка филозофија. Но, како да најдеме свој пат во тоа мноштво гласови? Имаме 3 моќни совети од Вирџинија Вулф, Мортимер Адлер и Даниел Пенак, кои радикално ја менуваат перцепцијата за читањето.
In This Article:
- Вирџинија Вулф апелира: Единствениот вистински совет – не слушај туѓи правила, верувај му на своето чувство
- Мортимер Адлер бара: Читањето да стане дијалог меѓу разумот, емоциите и фантазијата
- Даниел Пенак препорачува: Забавата и слободата се најважни права на читателот
- Трите совети кои ќе ви го променат животот: Одбрана на радоста, изборот и креативноста на секој читател
Вирџинија Вулф апелира: Единствениот вистински совет – не слушај туѓи правила, верувај му на своето чувство
Англиската писателка Вирџинија Вулф, една од најважните фигури на модернизмот и класик на европската литература од 20 век, во својот есеј „Како да читаме книги?“ поставува едноставно прашање и веднаш дава одговор: единствениот вистински совет е – не следи ничии совети, туку верувај му на сопственото чувство. Ова не е егоизам на големата писателка, туку одбрана на најважното – вашата слобода како читател. „Историски факт може да биде објективно оценет, но естетската пресуда е секогаш субјективна – таа е ваша индивидуална одлука“, нагласува Вулф. Читателот, според неа, не е само пасивен потрошувач, туку активен учесник кој преку својата критичност го менува јавното мислење и самото творчество. Сепак, Вулф советува: покажи лојалност кон писателот – пробај да напишеш нешто свое, макар и обична забелешка за некој настан и веднаш ќе сфатиш колку е тешко и вредно делото на авторот. Овој есеј останува актуелен манифест за слободата на читателот во ерата на масовната култура: секој мора да најде свој пат во светот на книгите – важно е да читаш со отворено срце и љубопитен ум.
Мортимер Адлер бара: Читањето да стане дијалог меѓу разумот, емоциите и фантазијата
Мортимер Адлер е американски филозоф и енциклопедист, основач на Институтот за филозофски истражувања и главен уредник на „Британика“. Веќе на почетокот на својата книга тој упатува провокативно тврдење кое на некои би им изгледало одбивно, но ако го следиме советот на Вулф – да бидеме лојални кон авторот, добиваме многу повеќе отколку што очекувавме. Речиси три четвртини од книгата Адлер ги посветува на совети за читaње стручна, научна и едукативна литература, со многу примери и филозофски размисли. Но, од петнаесеттата глава фокусот е на уметничката литература. Адлер вели: „Читањето уметничко дело е нурнување во светот што го создал авторот. За да разбереш роман, не расправај со него – сочувствувај, емпатизирај, одговори емоционално.“ Замислата – таа е мостот помеѓу текстот и разбирањето. Адлер прави важно дополнување: За разлика од Вулф, тој нуди практична формула – прашај се: колку е делото комплетно? Колку е комплексна структурата? Има ли реалистична уметност и предизвикува ли емоции и фантазија? Овие прашања се ментална навика што нè претвора во активни, критички читатели, а не пасивни консументи. Книгата на Адлер до денес е едно од најдобрите упатства за свесно и смислено читање, ги спојува академскиот пристап и емоцијата, води кон дијалог со сите автори – минати и сегашни.
Даниел Пенак препорачува: Забавата и слободата се најважни права на читателот
Даниел Пенак, француски писател и долгогодишен наставник по книжевност, во книгата „Како роман“ не користи суви методи, туку искуство и длабока психологија. За разлика од многу учебници, Пенак не дава готови рецепти – тој бара да го преиспитаме самиот однос кон читањето. Читањето престанува да биде радост кога си наметнуваме правила, или ги наметнуваме на друг. Кога детето прв пат зема книга, не мисли на страници што мора да се свртат, ниту на важноста на ликовите – едноставно се предава на приказната. Оваа природна љубопитност ја убиваме со образовните правила. Практичниот придонес на Пенак: формулира „10 права на читателот“ – право да не читаш, да прескокнуваш, да не довршиш книга, да читаш било што, било каде, и, на крај, право да молчиш за прочитаното. Особено во ерата на дигитално расејување, методот на Пенак е актуелен – тој не се бори против технологијата, туку враќа кон детската љубопитност. Не е иронија – ова дело е задолжително за секој што сака да си ја врати радоста од читањето. Пенак не учи само да читаме, туку да ја сакаме книгата и да го вратиме детското во себе.
Трите совети кои ќе ви го променат животот: Одбрана на радоста, изборот и креативноста на секој читател
Во време на брзо конзумирање содржина, овие три гласови звучат неверојатно хармонично, иако се разликуваат по стил и цел. Вулф ја брани слободата и субјективноста на читателот како создавач на смисла, Адлер нуди метод кој ја спојува логиката и имагинацијата, Пенак не потсетува на најважното – читањето треба да биде радост, а не должност. Вистинската смисла на читањето не е во пронаоѓање на единствениот правилен метод, туку во развивање на таа магична врска меѓу текстот и човечкото сознание која се раѓа од имагинацијата, критичкото мислење и љубопитноста. Сите тројца автори го бранеле нашето право на читателска слобода. А според вас, постои ли барем една книга што мора да ја прочитате за да знаете како правилно да читате?
