Живот на екваторот: Две точки на екваторот што ја напишаа историјата на шеќерот – и можеби на нафтата
Замислете островска држава на самиот екватор – две зелени вулкански точки сред Атлантикот, само 300 километри од брегот на Африка. Малечка земја што лесно се губи на картата, но со историја толку голема што ја надминува нејзината големина: од првиот светски „шеќерен гигант“ изграден врз трудот на стотици илјади робови, до денешен туристички рај што зад фасадата носи свои предизвици и нови надежи.
In This Article:
- Островите што ги открија португалските морепловци и на кои првиот жител беше – роб
- Шеќерниот рај што на светот му овозможи бело злато, но плати со крвава цена
- Од шеќер до чоколадо: трансформацијата на островите и борбата за независност
- Две сезони: „шува“ и „гравана“ – тропска магија на екваторот
- Мал народ со големо срце: традиција, сиромаштија и надеж
- Островите на крстопат: нафтата – последна надеж или нова клетва?
Островите што ги открија португалските морепловци и на кои првиот жител беше – роб
Гвинeјскиот залив ги сокрил овие острови како тајно богатство. Португалските морепловци во 1471 први стапнале на тие непознати брегови и ги крстиле по светци: Така „São Tomé“ значи „Свети Тома“, а „Príncipe“ првично бил наречен „Santo Antão“ (Свети Антониј). Но вистинската колонизација дошла две децении подоцна, кога капитан Алвару ди Каминја донел први доселеници – и, за жал, првите африкански робови и каторжници. Така, рајот станал пекол на трговијата со робови.
Шеќерниот рај што на светот му овозможи бело злато, но плати со крвава цена
Благодарение на вулканската почва и тропската влага, Сан-Томе бил најголем ја на шеќер во XVI век. Илјадници робови секојдневно работеле на плантажите, претворајќи го шеќерната трска во „бело злато". На островот цветале плантажи, а трговијата со робови станала неговиот најмрачен белег. Во 1530 година настанало првото големо востание на робовите – немоќно задушено, но со тоа биле посеани семињата на отпорот и борбата за слобода.
Од шеќер до чоколадо: трансформацијата на островите и борбата за независност
Во XIX век шеќерот го заменило производство на какао, па Сан-Томе и Принсипи добиле прекар „Чоколадни острови". Овие парчиња земја сред океан ги исполнувале европските маси со какао-бобите. Дури во 1975, по 500 години колонијална власт, островите конечно стекнале независност и зачувале фузија од африкански и европски култури.
Две сезони: „шува“ и „гравана“ – тропска магија на екваторот
Климата е речиси совршена: цела година температурата се движи меѓу +24°C и +28°C. „Шува“ – влажната сезона – трае од октомври до мај, а „гравана“ – сувиот период – од јуни до септември. Северот на Сан-Томе е посув, додека југот и островот Принсипи се потопли и позелени. На малиот остров Ролас, пак, поминува самата линија на екваторот.
Мал народ со големо срце: традиција, сиромаштија и надеж
Сан-Томе и Принсипи брои едвај 200.000 жители, од кои 90% живеат во североисточниот дел на главниот остров. Третина од територијата е заштитена како парк, а природата изобилува со заливи, мангрови и кокосови палми. Жителите слават „коноси“ – шарени фестивали и празници – и негуваат жива култура, но сиромаштијата е сурова: многу млади сонуваат за иселеништво. Сепак, луѓето се вешти ракотворци – од кошеви до текстил – и упорни земјоделци, иако секојдневниот живот станува сè потежок со растот на цените.
Островите на крстопат: нафтата – последна надеж или нова клетва?
Во последните години кај брегот се откриени огромни резерви нафта – проценети на над 4 милијарди барели, повеќе од резервите на Брунеј. За островите тоа е искра на надеж за поинаква иднина, но истовремено и ризик. Искусството на многу африкански земји покажува дека нафтата често е клетва, а не благослов. Дали Сан-Томе и Принсипи ќе го претворат ова богатство во развој, или ќе потонат во нови проблеми?
