Жељо Желев открива: Како Бугарија ја донесе одлуката прва да ја признае Македонија? Дали Западот им наредил?
„Ако сакате НАТО и ЕУ, морате да ја признаете Македонија“ Признавањето на Македонија од страна на Бугарија во 1992 година во Македонија се смета за исправен и логичен чин. Но ретко се слуша што за таа одлука вели човекот што ја донел — и уште поретко, под какви услови. Жељо Желев, тогашен претседател на Бугарија, отворено зборува дека одлуката не била слободна, туку резултат на силен притисок од Соединетите Американски Држави. И тоа не дипломатски притисок — туку директна уцена.
In This Article:
- Вашингтон директно и јасно и кажал на Бугарија: Или го признавате постоењето на Македонија, или останувате изолирани!
- Желев сакал само признавање на територија, но Американците барале целосно признавање на народ, јазик и државност
- Страв од нова балканска војна и безбедносен страв од повторување на босанското сценарио
- Внатрешен бунт во Бугарија: Протести, жестока опозиција и поделена јавност, но одлуката сепак поминала
- За македонската јавност: Ова е сведоштво на бугарски претседател, не македонски аргументи
- Кога големите решаваат, малите плаќаат: Признавањето на Македонија било дел од глобална стратегија за стабилност на Балканот
Вашингтон директно и јасно и кажал на Бугарија: Или го признавате постоењето на Македонија, или останувате изолирани!
Според зборовите на Желев, пораката од Вашингтон била јасна и недвосмислена: ако Бугарија сака НАТО и Европска Унија — мора да ја признае Македонија; ако не — ќе остане изолирана, „како Албанија“. Во момент кога Бугарија е во длабока економска криза, без безбедносни гаранции и со распаднат источен блок, ова не било теоретска закана, туку прашање на опстанок.
Желев сакал само признавање на територија, но Американците барале целосно признавање на народ, јазик и државност
Желев признава дека неговата лична позиција била поинаква. Тој сакал да се признае државата како територија, но без признавање народ, јазик и историски наратив. Оваа формула, според него, била целосно отфрлена од САД. Американската позиција била дека половични решенија не се прифатливи, регионот мора веднаш да се „затвори“ и Македонија мора да добие целосна меѓународна легитимација.
Страв од нова балканска војна и безбедносен страв од повторување на босанското сценарио
Желев јасно вели дека американската логика не била идеолошка, туку безбедносна. Проценката била дека по Хрватска и Босна, Македонија може да стане следното жариште со потенцијал за многу поширок конфликт. Затоа САД сакале брзо, целосно и без двосмислености признавање, кое ќе ја „заклучи“ Македонија како држава.
Внатрешен бунт во Бугарија: Протести, жестока опозиција и поделена јавност, но одлуката сепак поминала
Признавањето не поминало тивко. Според Желев, имало масовни протести, опозицијата жестоко се спротивставила, јавноста била длабоко поделена. Но одлуката сепак поминала — не затоа што била популарна, туку затоа што била геополитички наметната.
За македонската јавност: Ова е сведоштво на бугарски претседател, не македонски аргументи
Ова не се аргументи против Македонија. Ова не се македонски тези. Ова е сведоштво на бугарскиот претседател за тоа како големите сили функционираат на Балканот. Македонија во оваа приказна не е проблем, туку фактор на стабилизација, држава што морала брзо да биде легитимирана, „тампон“ за спречување поширока војна.
Кога големите решаваат, малите плаќаат: Признавањето на Македонија било дел од глобална стратегија за стабилност на Балканот
Она што го открива Жељо Желев е непријатна, но важна вистина: „Балканските одлуки често не се носат на Балканот.“ Признавањето на Македонија било дел од поголема стратегија, каде САД гледале безбедносна слика, Бугарија плаќала политичка цена, а Македонија добивала државна легитимација. И токму затоа е важно овие зборови да се слушнат — не како наша интерпретација, туку како негово сведоштво.
