Во срцето на пустината: Откриена најстарата христијанска црква и фреска што ги менува нашите сфаќања
Кога мислиме на христијански храм денес, замислуваме импозантни куполи, икони и светилишта. Но, како изгледале првите цркви? Откритието во древниот град Дура-Европос во денешна Сирија нè враќа до корените на христијанството и нѝ открива како навистина изгледале раните богослужби, но и се отвора дебата за една ретка и спорна фреска.
In This Article:
Археолошки чудо: Првите цркви биле адаптирани обични куќи
Во 1920-тите, британските воени инженери случајно наидоа на ѕидини со зачудувачки фрески во сиријската пустина. Стануваше збор за остатоци од античкиот град-крепост Дура-Европос, каде што археолозите открија остатоци од синагога, христијанска црква и неколку пагански храмови од III век. Тоа покажува дека во градот живееле луѓе од различни религии: Сиријци, Евреи, Арапи, Иранци, а власта имала грчко-македонски корени.
Внатрешноста на најстарата црква
Главен интерес предизвикува куќата од 232 година – адаптирана во домова црква. Јужната сала служела за богослужби и собирање, а собата до неа била за учење на деца. Собата за крштевање се наоѓала во северозападниот дел, со посебен двор во центарот. Од целиот комплекс, најдобро е сочувана таа собра, декорирана со фрески од 232-256 година – најстарите познати христијански фрески!
Древни слики: Адам и Ева, Исус и Петар на вода, но и една мистериозна девојка кај бунарот
Фреските прикажуваат препознатливи библиски сцени: Адам и Ева, Добриот Пастир, Исус и Петар над водата, жените-мироносици, исцелување, и една таинствена фреска – девојка кај бунарот. Дел од научниците сметале дека тоа е самарјанката со Исус, други дека е единствена самарјанка по пример на римски катакомби. Но, приказната не завршува тука...
Научниот спор: Дали ова е првиот приказ на Богородица во христијанската уметност?
По 80 години истражување, историчарот Мајкл Пепард ги оспорува досегашните теории. Тој докажа дека на фреската едноставно нема место за Христос, а самарјанката нема аналог на други места. Преку анализи на источна и западна иконографија, Пепард тврди дека сцената е Благовестието: Богородица при бунарот, инспирирана од апокрифот „Протоевангелието на Јаков“ од II век. Ако ова е точно, тогаш ова е најраниот познат приказ на Богородица, дури пред оние од катакомбите Прискила.
