Тајните на најдлабоката пештера на светот Крубера-Воронја: недостижните длабочини на Кавказот што запираат здив и го збунуваат светот на науката
Најдлабоката истражена пештера на планетата не се наоѓа во Јужна Америка, ниту во Азија – туку на Кавказот! Со своите 2224 метри длабочина, Крубера-Воронја е вистинска мистерија за науката, преполна со живот без светлина, екстремни опасности и откритија што може да ја променат нашата слика за Земјата. А сепак, најсмелите научници денес повеќе не се осмелуваат да ја истражуваат до крај. Зошто?
In This Article:
- Од првични откритија до светски рекорди: Историјата на истражувањето на Крубера-Воронја
- Суров свет под земја: Внатрешната структура, живиот свет и геохемија на пештерата
- Преживување на работ: Како изгледа да се истражува Крубера-Воронја и какви закани демнат надолу
- Зошто истражувањето запира: Огромни трошоци, политички пречки, технолошки граници и опасност по живот
Од првични откритија до светски рекорди: Историјата на истражувањето на Крубера-Воронја
Пештерата ја откриваат грузијски спелеолози во 1960 година, стигнувајќи само до 95 метри длабочина и ја именуваат по основоположникот на карстологијата, Александар Крубера. Подоцна, украински и руски тимови го туркаат рекордот до 700, 1400 и 1710 метри. Во 2001 година се поставува и светски рекорд. Во 2018, со помош на ласерско мерење, измерена е моменталната длабочина од 2224 метри. Името "Крубера-Воронја" (или и "Сибирска", "Воронја") трајно се врежува меѓу најголемите достигнувања на светската спелеологија.
Суров свет под земја: Внатрешната структура, живиот свет и геохемија на пештерата
Крубера-Воронја се наоѓа на 2250 метри надморска височина во масивот Арабица и е карстова, субвертикална пештера со тесни премини и подземни сифонски езера. Во температури од 2–4 °C, 100% влажност и вечна темнина, живеат троглобионти – инсекти без очи и пигмент (видот Duvalius abyssimus), микроорганизми и ретки безрбетници. Овде се појавуваат и ретки минерални наслаги од железен калцит, гипс и комплексни кристали – доказ за милионски години подземен живот.
Преживување на работ: Како изгледа да се истражува Крубера-Воронја и какви закани демнат надолу
Спуштањето до дното трае и до 10 дена, а качувањето до две недели, со полна опрема од околу 15 килограми. Ноќевањето е на 2 °C во висечки или камени кампови. Сифоните бараат нуркачка опрема и суви костими за вода на само 1–2 °C; теснеци (30–50 см) знаат да задушат и најискусен спелеолог. Постојано демнат опасности од одрони, поплави, нестабилни премини и енормни психофизички напори. Сепак, секоја експедиција носи нови наоди: ретки кристали, микроби, археолошки остатоци од бронзеното доба, па дури и траги од древна човечка активност.
Зошто истражувањето запира: Огромни трошоци, политички пречки, технолошки граници и опасност по живот
Денеска, длабините под 2224 метри се речиси недостапни. Главните пречки се: високи трошоци (20–50 илјади долари по експедиција), политичкиот статус на Абхазија што го закомплицира пристапот на странски тимови и создава визни, логистички и административни пречки. Недостасуваат безбедни подводни дронови за сифони, а нестабилните услови ја прават секоја експедиција ризична. Освен тоа, подземните води покажуваат дека постои огромна, поврзана мрежа со други пештери што чека да биде откриена. Можеби под 2,5 километри длабочина се крие уште неоткриен свет, но за таму ќе бидат потребни нови генерации на технологија и храброст.
