Селен – клучен елемент за здравјето и потенцијален сојузник во борбата против ракот
Селенот е есенцијален нутриент што игра значајна улога во функционирањето на тироидната жлезда, имуниот систем, поправката на ДНК и здравјето на срцето и мозокот. Дејствува како антиоксиданс, штитејќи ги клетките од оштетувања и потенцијално намалувајќи го ризикот од рак. Како елемент што се наоѓа во организмите, почвата и растенијата, селенот е потребен во мали количини – препорачаната дневна доза за возрасни е 55 микрограми, додека горната граница е 400 микрограми. Недостатокот или вишокот може да имаат сериозни последици.
Улогата на селенот во здравјето
Селенот е откриен во 1817 година од хемичарот Јонс Јакоб Берцелиус, кој го именувал по грчката божица на месечината, Селена. Овој елемент постои во органска и неорганска форма, а телото ги трансформира овие форми за различни физиолошки процеси. Недостатокот на селен е проблем во региони со почва сиромашна со овој минерал, како Кина, Африка и делови од Европа. Ниските нивоа се поврзани со Кешанова болест, што влијае на срцето, и Кашин-Бекова болест, што ги оштетува коските и зглобовите. Прекумерниот внес, пак, може да доведе до селеноза – состојба што предизвикува кршливи нокти и коса, дигестивни проблеми, осипи и невролошки нарушувања. Селенот има тесен терапевтски прозорец – оптималната доза која е безбедна и ефективна. Соодветните нивоа го зајакнуваат имуниот систем, но прекумерниот внес може да го потисне со оштетување на имуните ткива. Истражувањата за поврзаноста на селенот со ракот даваат мешани резултати. Големата студија „Селен и витамин Е за превенција на рак“ (2001–2004) покажа дека дневниот внес на селен не го намалува ризикот од рак на простата, а кај мажи со високи нивоа на селен дури може да го зголеми ризикот. Сепак, други истражувања укажуваат на потенцијалот на селенот да ја подобри ефикасноста на хемотерапијата. На пример, соединенијата метилселенина киселина (MSA) и селено-L-метионин (SLM) можат да влијаат на протеините што го поттикнуваат растот на туморите. Клиничка студија откри дека комбинацијата на SLM со хемотерапијата го намалува растот на тумори кај пациенти со метастатски рак на бубрезите.
COMMENTS 