Овој камен е проклет – Како смарагдот вреден милијарда долари ги уништи животите на сите што го посакаа
„Ваков редок примерок никој досега не видел, дури ни во меѓународна аукциска куќа како Sotheby's. Каменот, кон кој е приложен овој извештај, јас го проценувам на 925 милиони долари“, изјави професионален јувелир, кој тврдел дека лично го видел овој парче руда со тежина од 341 килограм. Огромниот смарагд бил откриен неодамна во рудниците во источна Бразилија и според регионот каде што бил пронајден, го добил името „Баиа“. Од тој момент, неговата судбина станува приказна за глупост и алчност, полна со неуспешни измамници заслепени од ненадејното богатство. Грутката руда наречена „Баиа“ тајно била извезена во Соединетите Американски Држави, каде што стана предмет на копнеж на над петнаесетина луѓе и една држава. Конечно, еден од најголемите камења од својот вид на планетата заврши во полициски сеф, и дури неодамна се стави крај на неговата судбина. Или можеби не. Ова е комична сага за триумфот на глупоста и алчноста, која трае речиси четврт век.
In This Article:
- Смарагдната треска во Баиа – Кога бразилски селанец откри зелени богатства кои му беа одземени од властите
- „Баиа“ – гигант меѓу смарагдите, но најтешко пазаран поради несовршености и срцевината на брокерите
- Од бразилска гаража до тајни американски зделки – Смарагдот „Баиа“ почнува да станува проклетство за своите сопственици
- Шокантна проценка од 925 милиони долари ја менува историјата на „Баиа“, додека американска група измамници се вплеткува во приканзата
- Уште една авантура со кражби, лажни документи и ураган – Патешествието на смарагдот низ САД и Катрина
- „Баиа“ станува магнет за авантуристи, криминалци и измамници – Лажни аукции, мистериозни милионери и крај во полициски сеф
- Милионски понуди, затвореници и натпревар меѓу алчни аматери – Кога Баиа го поттикнува лудилото на сите околу него
- Правна битка без крај – Гигантскиот смарагд предизвикува кошмар за американскиот суд и ја разочарува надежта на ловците на богатство
- Бразил ја бара сопственоста – Смарагдот останува во Лос Анџелес додека сите чекаат одговор: Колку навистина вреди оваа 341-килограмска грутка?
Смарагдната треска во Баиа – Кога бразилски селанец откри зелени богатства кои му беа одземени од властите
Во 1963 година, бразилски селанец работејќи на нива, наиде на сјајни зелени камења. Мора да му се оддаде признание: наместо да ги задржи, тој ги предаде на властите. Но, службениците не беа толку доблесни. Наскоро, гласините за лежиштата на смарагди во внатрешните региони на Баиа се проширија насекаде. Во планините Карнаиба веднаш се појави армија од гаримпеироси – аматерски рудари, во потрага по среќа. Работата продолжи до крајот на 1970-тите, кога рударите налетаа на непробоен кварцов слој. Само по десет години, со искуството од сојузната држава Гојас, успеале да го пробијат кварцот и ископите продолжиле. Недрата на Баиа се покажале исклучително богати со гигантски камења: за 25 години откриле седум смарагди тешки повеќе од 100 килограми. Но, најголемиот рекорд бил откриен на почетокот на 2001 година.
„Баиа“ – гигант меѓу смарагдите, но најтешко пазаран поради несовршености и срцевината на брокерите
Сме навикнати да ги гледаме смарагдите како веќе обработени драгоцени камења, но „Баиа“, со своите 341 килограм, не личи на ниту еден од нив. Тој е во необработена форма, транспарентен берил обоен во тревно зелено од хром или ванадиум оксид и сместен во црн биотит – честа придружба на смарагдите. Речиси секој смарагд има пукнатини и инклузии, а колку се помалку дефекти, толку е повреден. Вредноста дополнително ја определуваат интензитетот на бојата и провидноста. За разлика од пазарот со дијаманти, каде неколку големи компании го држат монополот, трговијата со смарагди е реска разнолика и хаотична. Цената на смарагдот зависи од способноста на продавачот и џебот на купувачот. Бразилските смарагди особено се сметаат за помалку вредни од колумбиските или замбиските, што ја прави продажбата на огромни примероци – речиси невозможно сложена задача. Сето ова го привлече вниманието на разни измамници.
Од бразилска гаража до тајни американски зделки – Смарагдот „Баиа“ почнува да станува проклетство за своите сопственици
Величината на пронајдениот камен ги импресионираше сите, но обичните рудари не знаеја што да прават со парче таков формат, бидејќи најпрво беше неопходно да се отстрани биотитот и да се процени квалитетот. Бидејќи не беа сигурни дали смарагдот е доволно квалитетен за да стане скапоцен камен, локалните селани решија веднаш да се ослободат од „Баиа“, прифаќајќи понуда од 5.000 долари. Каменот потоа помина низ рацете на неколку посредници, секој добивајќи процент од препродажба, сè додека кон крајот на 2001 година не заврши во гаражата на двајца жители на Сао Пауло – Елсон Рибеира и неговиот партнер Руи Сарајва, кои тргуваа со смарагди. Зошто во гаража? Каменот беше голем колку мал фрижидер. Паралелно, во САД се развиваше друга авантура со Тони Томас и Кен Конето. Томас, сопственик на градежна компанија, бил неуспешен инвеститор во ИТ-стартап, додека Конето постојано бил во потрага по "генијални" идеи. Заедно, тие планираа да купат ефтини обработени смарагди, да ги заложат за заем, и потоа да заработат на инвестиции.
Шокантна проценка од 925 милиони долари ја менува историјата на „Баиа“, додека американска група измамници се вплеткува во приканзата
Двојката допатува во Бразилија во потрага по квалитетни смарагди, но местните трговци им го понудија само „Баиа“ – 341 килограм тежок минерал. По непланирана посета на локален проценувач, слушнале бројка од 925 милиони долари. Кен Конето бил збунет од енормната разлика меѓу цената на купување и проценката, но Тони Томас буквално се вљубил во каменот. "Изгледаше како да нашол богатство на Али-Баба", сведочеше подоцна еден од присутните. По враќањето во САД, Томас веднаш префрли 60.000 долари, а Конето требаше да организира таен транспорт на смарагдот до Америка.
Уште една авантура со кражби, лажни документи и ураган – Патешествието на смарагдот низ САД и Катрина
Наивноста на учесниците е неверојатна: Тони Томас никогаш не го доби своето богатство, додека Кен Конето лажеше дека каменот е украден при транспортот – иако цело време стоел во сеф во Сао Пауло, каде партнерите се обидувале да добијат кредити со залог на смарагдот. Во 2005 година, по големи маки, Конето конечно успеа да го внесе во САД, означувајќи го во документите како „природен битумен“ со цена од само 100 долари. По преминувањето на границите (без никакви прашања од цариниците!), несреќниот смарагд го зафати уште една непогода – заврши во банка во Њу Орлеанс токму кога удри ураганот Катрина и остана неколку недели под вода. Потоа Каменот повторно минува низ рацете во потрага по купувач.
„Баиа“ станува магнет за авантуристи, криминалци и измамници – Лажни аукции, мистериозни милионери и крај во полициски сеф
Во приказната се појавува нов лик: Лари Биглер, кој се претставува како богаташ, но всушност е сопственик на мизерна санитарна фирма. Тој убедува дека ќе најде купувач за смарагдот и добива половина од заработката. Без да знае вистински милијардери, тој нуди 10% од продажбата на дилер од Њујорк, кој единствено прави – става оглас на eBay со почетна цена од 19 милиони долари. Некој ја прифаќа понудата, но Биглер не е задоволен и бара нов агент – Џери Ферара од Флорида. Ферара, кој должи 1,3 милиони долари во дијаманти на богат жител од Ајдахо, му нуди наместо дијаманти – смарагд, обидувајќи се да изнуди уште пари или да најде нов купувач.
Милионски понуди, затвореници и натпревар меѓу алчни аматери – Кога Баиа го поттикнува лудилото на сите околу него
Во интервју, Џери Ферара изјави дека голем број богати луѓе, вклучувајќи арапски шеици и милијардерот Берни Мејдоф, дошле да го разгледаат каменот. Најневеројатно: Мејдоф наводно понудил 91 милион во дијаманти, 21 милион во готово и 15 милиони во часовници. Но, зделката пропаднала – купувачот завршил во затвор, бидејќи бил измамник и организатор на една од најголемите финансиски пирамиди во историјата. Во јуни 2008, санитарецот Биглер "исчезнува", инсценирајќи киднапирање од бразилската мафија и барајќи откуп од Ферара. Наместо откуп, Ферара и Морисон го земаат каменот од складиштето. Биглер ја пријавува кражбата во полиција – токму така започнува вистинската полициска операција со СВАТ-единица и хеликоптери. Сите беа убедени дека имаат „најголем смарагд во историјата“ од 925 милиони долари – и полудеа.
Правна битка без крај – Гигантскиот смарагд предизвикува кошмар за американскиот суд и ја разочарува надежта на ловците на богатство
Полициските агенти оваа истрага ја нарекоа „загатка од пеколот“. Никој не направи реална проценка на вредноста на каменот – сите се обидуваа само да докажат кому навистина му припаѓа. Се судеа Тони Томас, Кен Конето, Лари Биглер, Џери Ферара и Кит Морисон. Додека траеја судските процеси, каменот се чувал во полициското складиште во Лос Анџелес. Во 2011 година, судот пресуди дека сопственик е Тони Томас, бидејќи прв платил 60.000 долари. Но, следуваат жалби од Ферара и Морисон. Во лето 2015 година, судот конечно се приклони на нивна страна – но тoгаш на сцена стапува нов, неочекуван тужител.
Бразил ја бара сопственоста – Смарагдот останува во Лос Анџелес додека сите чекаат одговор: Колку навистина вреди оваа 341-килограмска грутка?
Во есента 2015 година, Окружниот суд во Вашингтон одобрува забрана поднесена од Министерството за правда на САД во име на Бразил. Официјално, од Бразил тврдат дека смарагдот „Баиа“ бил изнесен нелегално од земјата и му припаѓа на бразилскиот народ. Џери Ферара и Кит Морисон остануваат без трофеј, а американската судска система повторно мора да почне процес. Најмногу страдаше чуварот на полицискиот депозит, бидејќи „Баиа“ седум години зафаќаше огромно место. Новиот судски спор траеше речиси уште една деценија. Дури во ноември 2024 година, судот се согласи да го врати смарагдот на Бразил. Но и денес, година по пресудата, немаме информација за „збиднувањето на правдата“ – смарагдот нарекуван „проклет“ и натаму мирува во полицискиот сеф во Лос Анѓелес, a сите заинтересирани и натаму се прашуваат: Колку навистина вреди ова парче од 341 килограм? За споредба: во Бразил во моментов се продава смарагд од 241 килограм со почетна цена од 19,5 милиони долари, но се очекува да достигне дури 370 милиони долари.
