Што пронајдоа научниците во најдлабоката пештера во светот и зошто го прекинаа истражувањето?
Во срцето на суровите планини на Абхазија се крие неверојатен природен феномен: Пештерата Вороња , позната и како Крубера. Со длабочина од над 2 километри, научниците сѐ уште не го утврдиле нејзиното крајно дно. Но, како ова место го промени разбирањето за нашата планета и што ги натера истражувачите да запрaт токму тука?
In This Article:
Историјата на пештерата
Мештаните знаеле за оваа бездна отсекогаш, но првиот херојски обид за истражување го направиле грузиски спелеолози во 1960 година – спуштајќи се едвај 95 метри. Развојот на технологијата и смената на генерации довело до поголеми подвизи: крајот на XX век и почетокот на XXI век бележат рекорди преку спуштања над 1.400, па дури и 2.000 метри – секој пат откривајќи нови непознати делови на пештерата. По советскиот период, долгогодишните немири во Абхазија ја прекинале работата, но новите истражувачи продолжуваат да ја спуштаат границата на човечката храброст.
Неверојатен подземен свет
Оваа пештера откри свет непознат дури и за научниците. Во 2014 година, биолози од Шпанија на длабочина од над 2000 метри открија нов вид бубачки Duvalius abyssimus – суштества без очи и без боја, кои личат на призраци. Овие инсекти се „живи фосили“, еволуирани за милиони години во апсолутен мрак. На длабочина од 2212 метри се најдени и микроорганизми со уникатни начини за преживување и добивање енергија, непознати за науката. Тие преживуваат без речиси никаков кислород, користејќи хемиски трансформации што не се среќаваат на ниту едно друго место на планетата.
Опасности поголеми од вселенска мисија
Заканите во пештерата се неверојатни: замрзнати сифони полни вода што бараат нурнување на 1,5 км длабочина при температури од 1–2°C; делови низ кои спелеолозите мораат да се протнат низ 30 см тесен отвор; концентрација на јаглерод диоксид двојно поголема од безбедното; неочекувани наводнувања што за неколку часа го покриваат преминот и фатиле цела експедиција во замка. Комуникацијата се одвива преку кабелски телефон спуштен километри под земјата, додека дронови, ласерски далномери и подводни роботи се вклучуваат за трагaње во непристапните подводни делови.
Зошто истражувањата се запрени и што крие иднината на оваа бездна?
Продолжувањето на истражувањата стана невозможен предизвик: една експедиција чини 20-50 илјади долари, потребни се специјализирана опрема, транспорт, осигурување и професионалци. Политичката состојба во регионот значи дека многу странски тимови немаат пристап. Но најголемата пречка е самата природа: на длабочини под 2200 метри се наоѓаат делови достапни единствено со нуркање во екстремни услови – нешто што моментално бара нови технологии. Постои и реална можност системот на Крубера-Воронска да е само дел од уште помасивна подземна мрежа, а нови истражувања, автономни дронови и хидролошки анализи најавуваат дека тајните на Земјата се далеку подлабоки отколку што човештвото досега ги истражило.
