Куќите што не се предаваат: Зошто „домовите-шајки“ во Кина стануваат симбол на отпорот, тврдоглавоста и човечката алчност?
Во модерна Кина, таму каде што патиштата, трговските центри и надвозниците растат со невидена брзина, постои бизарен феномен - таканаречените „домови-шајки“ или „Динцзју“. Овие необични градби не се само урбана ексцентричност – туку вистински симбол на битката меѓу индивидуалната волја и моќта на државата и бизнисот. Дали сè е само прашање на принцип, или е жед за огромна добивка?
In This Article:
- „Домот-шајка“: Како настана урбаниот феномен на отпор кон изгонување и урбанизација
- Лични приказни: Од пензионер осамен на автопат до цели заедници што се спротивставија на моќта на државата
- Причини, пропаганда и поделено општество: Зошто некои жртвуваат сè за својот дом и како државата им се спротивставува
- Кон крајот на феноменот: Сè помалку „домови-шајки“, но конфликтите, рекордните компензации и контрола продолжуваат
„Домот-шајка“: Како настана урбаниот феномен на отпор кон изгонување и урбанизација
Појавата на домовите-шајки започна во раните 2000-ти години, за време на огромната урбанизација во Кина. Иако законите од 2004 и 2007 година формално ја заштитија приватната сопственост, во пракса компензациите често беа нереално ниски. Луѓето кои не прифаќаа услови за преселба стануваа симболи на отпор, и нивните домови остануваа буквално среде градежни зони кои брзо се менуваат.
Лични приказни: Од пензионер осамен на автопат до цели заедници што се спротивставија на моќта на државата
Приказните на „домовите-шајки“ се различни и вознемирувачки. Пензионерот Хуан Пин од Џинкси, кому му понудиле 1,6 милиони јуани и два стана за замина, одбил бидејќи ги сакал двата стана веднаш. Наместо договор – неговиот дом е опкружен со автопат, денес среде бука и прашина. Хуан денес вели: „Да можев да се вратам назад, ќе ја прифатев понудата." Во Гуангџоу, цело заедништво од неколку семејства одбија да се иселат и беа „опкружени“ со надвозник. На друго место, во 2024, сопствениците добија рекордна компензација од 15 милиони јуани. Некои, пак, доживеаја пораз: куќата на еден жител од Шангај беше срушена за 90 минути по 14 години отпор.
Причини, пропаганда и поделено општество: Зошто некои жртвуваат сè за својот дом и како државата им се спротивставува
Мотивите за отпор варираат: од желба за правичност до желба за огромна компензација. Властите често ги обвинуват луѓето дека го кочат напредокот, а медиумите шират пропаганда за да ги дискредитираат како алчни и егоистични. Многу сопственици сами создаваат утврдувања со знамиња и будистички статуи, барајќи поддршка од народот и медиумите. Општеството е поделено: дел од народот ги гледа како херои кои бранат граѓански права, други ги сметаат за алчници кои го саботираат развојот на градовите.
Кон крајот на феноменот: Сè помалку „домови-шајки“, но конфликтите, рекордните компензации и контрола продолжуваат
Иако бројот на „домови-шајки“ опаѓа, случаите остануваат, често како вирални вести. Социјалната клима се менува: исплатите се рекордно високи, но и барањата на сопствениците растат. Државата воведува строги политики за да спречи нови отпори. Кина не е единствена со вакви судири – има примери и во Јапонија, САД, Германија и Швајцарија – но нигде тоа не е толку масовно. Ретки такви примери има и кај нас, на улицата од железничката станица во Скопје кон Ист Гејт на пример улицата кружи околу една приватна куќа. Дали вреди да се оди до крај за својот дом или треба да се прифати компромис?
