Ќе го следи ли Македонија примерот од Узбекистан или ќе продолжиме да дишеме отров – цементарниците се претворија во супермасовни загадувачи, а институциите молчат
Додека властите во Ферганска област во Узбекистан одговорија брзо и решително на притисокот од граѓаните и медиумите, наложувајќи на локалната цементарница казна од 370 милиони узбекитански суми (околу 26.300 евра) и ригорозна модернизација на филтри заради загадување, Скопје и понатаму тоне во облаци прашина и празни изговори. Узбекистанците не молчеа – институциите направија тестирања, донесоа санкции и задолжителни подобрувања. Кај нас? Исти причини, но сосема различни реакции. Прашањето гласи: Кога во Македонија ќе видиме таква институционална одлучност за најголемите загадувачи?
Узбекистан изрече милионски казни и наложи моментално подобрување на филтрацијата – а во Скопје, цементарница Усје секоја година испушта 186 тони PM2.5 и сè уште нема ниту казна, ниту реформа
Граѓанскиот отпор и медиумската гласност во Фергана резултираа со брза инспекциска интервенција. Се анализираа сателитски податоци, тестирањата ја потврдија загаденоста, а властите ги натераа индустриските гиганти да инвестираат во нова технологија. Во истиот момент во Скопје, цементарница Усје останува нерегулирана – без јавни казни, без план за нови филтри, но со 186 тони PM2.5 за една година и со перманентен придонес кон труењето на градот. Официјална статистика покажува дека Усје загадува повеќе од 93,7% од сите точки што ги следи Climate TRACE ширум светот. Кај нас, решението сè уште е табу.
Наместо брза акција, институциите во Македонија нудат изговори и молк додека загадувањето ги убива граѓаните – време е за јавно-здравствен аларм и одговорност како во Узбекистан
Цементарница Усје во срцето на Скопје официјално е супер-емитер: сателитските и алгоритамски верификувани податоци недвосмислено ја посочуваат како индустриски извор што испушта масовни количества отровни ПМ2.5 честички. Овие микрочестички не само што навлегуваат длабоко во белите дробови, туку влегуваат и во крвотокот – предизвикуваат срцеви болести, мозочен удар, тумори и го скратуваат животниот век. Досега нема ниту јавно изречена санкција, ниту транспарентен план за модерна филтрација. Граѓанските блокади се последна надеж и аларм за јавно здравје. Како што гласеше јавниот повик: „Дојдете на блокада пред цементара Усје – затоа што правото на здрав воздух не смее да биде казна, туку обврска на секоја институција и индустрија! Ако не излеземе сега — ќе продолжиме да дишеме последици.“ ДОЈДИ НА БЛОКАДА ❗️❗️❗️ 📍 На булкеварот пред Цементара Усје 🗓 Четврток, 25 декември ⏰ 18:00 часот
