Доаѓаат компјутери направени од човечко мозочно ткиво. Дали сме подготвени?
Додека водечките истражувачи во областа на вештачката интелигенција предупредуваат на лимитите на моменталната технологија, сосема поинаков пристап добива внимание: користење на живи човечки мозочни клетки како хардвер за пресметување. Овие „биокомпјутери“ се уште се во многу рана фаза – можат да играат едноставни игри како Понг и да обработуваат основно препознавање на говор. Но возбудата е подгреана од три големи тренда кои се спојуваат: прилив на инвестиции поврзани со ИТ, зрелост на техниките за растење мозочно ткиво надвор од телото и брзиот напредок на човек-компјутер интерфејсите, што сè повеќе ја брише линијата меѓу биологијата и машините.
In This Article:
- Парите, биотехнологијата и премостување на човек-машина ја туркаат биокомпјутерската револуција напред
- Од првите неврони на електроди до 3Д мини-мозоци: Еволуцијата на биохибридните компјутери
- Невроните научија да играат Понг, а етичките прашања се уште немаат одговор
- Биокомпјутерите брзо напредуваат, а етиката и регулациите се движат побавно од технологијата
- Органоидна интелигенција: Помеѓу научна фантастика и иднина на биотехнологијата
Парите, биотехнологијата и премостување на човек-машина ја туркаат биокомпјутерската револуција напред
Првата причина за новиот бран е што фондовите на капитални вложувачи бризински се префрлаат на се што е поврзано со ИТ, што ги прави дури и најспекулативните идеи инвестициски интересни. Втората е што техниките за одгледување на мозочни ткива стануваат се подобри, а фармацевтската индустрија веќе го применува тоа. Третата причина е што брзиот напредок на интерфејсот човек–компјутер го доведе до широка прифатеност спојувањето на биологијата и технологијата. Но, остануваат многу прашања: Станува ли збор за вистински пробив или повторно за технолошки балон? Какви се моралните дилеми кога човечко мозочно ткиво станува дел од компјутер?
Од првите неврони на електроди до 3Д мини-мозоци: Еволуцијата на биохибридните компјутери
Речиси 50 години невронаучниците одгледуваат неврони на мали електродни решетки за да го истражуваат нивното однесување во контролирани услови. Во почетокот на 2000-тите, истражувачите пробале прва двонасочна комуникација меѓу невроните и електродите, сеејќи го првото семе на биохибриден компјутер. Напредокот застанал до појавата на друга гранка – мозочните органоиди. Во 2013, научници покажале дека матични клетки можат да се самоорганизираат во тродимензионални мозочни структури. Органоидите брзо се ширеле низ биомедицинските истражувања, особено со новите „органи-на-чип“ уреди кои имитираат човекови физиолошки процеси. Денес, употребата на неврално ткиво изведено од матични клетки е секојдневие во фармацијата и развојните студии, но овие модели сè уште имаат примитивна активност која е далеку од она што го гледаме во вистинскиот мозок.
Невроните научија да играат Понг, а етичките прашања се уште немаат одговор
Во 2022 година истражувачите од Cortical Labs покажаа во престижно научно списание дека култивирани неврони можат да научат да играат Понг во затворен систем. Најмногу внимание привлече користената фраза „воплотена сентиенција“. Многу невронаучници велат дека таквиот јазик ја преценува и погрешно претставува способноста на системот и е етички сомнителен. Следната година, научен конзорциум го воведува терминот „органоидна интелигенција“. Атрактивен е за медиумите, но остава лажно чувство дека ваквите системи се на исто ниво со вештачката интелигенција, што сепак е далеку од вистината.
Биокомпјутерите брзо напредуваат, а етиката и регулациите се движат побавно од технологијата
Дебата за етиката заостанува зад технологијата. Мнозинството етички рамки ги гледаат мозочните органоиди само како лабораториски алатки, не и како дел од биохибридни компјутерски системи. Водечки истражувачи бараат итно ажурирање на етичките насоки, истакнувајќи дека индустријата се движи побрзо од регулативата. Мнозинството луѓе и натаму не знаат што точно значи „жив компјутер“ иако темата стигна до насловни страници во Nature. Компании и академски тимови во САД, Швајцарија, Кина и Австралија се тркаат да создадат биохибридни платформи. Швајцарската FinalSpark веќе нуди далечински пристап до нејзините неврални органоиди, Cortical Labs подготвува десктоп бјокомпјутер наречен CL1. Купувачите се очекуваат од повеќе индустрии, не само фармација – вклучително и истражувачи во областа на вештачката интелигенција.
Органоидна интелигенција: Помеѓу научна фантастика и иднина на биотехнологијата
Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего, амбициозно предлага користење на органоиди за предвидување на движењето на нафтени дамки во Амазон до 2028 година. Останува да видиме дали органоидната интелигенција ќе го промени компјутерскиот свет или ќе стане минлив тренд. Моментално, тврдењата за интелигенција или свест не се докажани. Тековните системи имаат само способност за едноставно реагирање и адаптација, но не и повисоко ниво на спознавање. Фокус на истражувањето сега е репродукција и скалирање на прототипите и барање корисна примена. Една насока е употребата на органоиди како алтернатива на животинските модели во невронауката и токсикологијата. Други примери се тестирање на влијанието на хемикалии врз развојот на мозокот и предвидување на епилептична активност со спој неврони и електроника. Овие примени се постепени, но можни.
