Како бугарски војници открија древна гробница со златна маска меѓу Охрид и Кичево - денес ја гледате секој ден, а не сте ни свесни
Во пролетта 1918 година, во последните месеци од Првата светска војна, бугарските воени инженери работеле на поправка на воениот пат меѓу Охрид и Кичево. Теренот во близина на селото Требениште бил карпест, а минувањето на опремата било отежнато, па патот морал рачно да се проширува. При едно расчистување, војниците извадиле камен од земјата и забележале празнина под него. По кратко ископување, откриле древна гробница. Офицерот Димитар Мустаков веднаш го пријавил откритието, а благодарение на неговата промисленост, гробницата останала недопрена и неограбена.
In This Article:
Археолошки ископувања и неверојатни наоди
Наскоро по откритието, во селото Требениште биле испратени археолози, меѓу кои и Карел Шкорпил и Богдан Филов, идниот директор на Националниот археолошки музеј во Бугарија. Во текот на војната тие успеале да ископаат и испитаат седум гробници. Наодите биле неверојатни: златни и бронзени предмети, оружје, керамика, па дури и четири златни погребни маски — вистинска реткост во европската археологија. Маските биле изработени од тенок златен лим, искован во форма на човечко лице со прецизно изработени црти — очи, нос, уста. На една од маските имало и симбол на пчела на челото, поврзан со бесмртноста. Некрополата датира од VII до IV век п.н.е. и се поврзува со илирските племиња, како што се Дасаретите или Енхелеите. Присуството на воена опрема и богатство на предметите укажуваат дека таму биле погребани племенски водачи или благородници.
Грчки влијанија и културна симболика
Особено внимание привлекле предмети со хеленски карактеристики — коринтски шлем и бронзени садови за вино, типични за грчките гозби. Ова покажува на јасни трговски и културни врски меѓу локалната елита и хеленскиот свет. Истражувачите сметаат дека овие врски биле користени како начин за истакнување на статус и припадност кон повисока култура. Златните маски, слично како и оние од Микена (како „маската на Агамемнон“) или тракиските и скитските гробници, го симболизирале преминот на душата во друг свет, а можеби и обожување на покојниот. Симболиката на пчелата дополнително сугерира преродба и бесмртност, честа тема во античките верувања.
Судбината на пронајдените артефакти
По завршувањето на ископувањата, артефактите биле распределени меѓу музеите во Бугарија, поранешна Југославија и Македонија. Денес, златните маски можат да се видат во музеите во Охрид, Софија и Белград. Најпознатата маска е прикажана и на банкнотата од 500 денари, симбол на културното богатство на Македонија.
