Хипноза: Наука, митови и мистерија – што навистина се случува во умот за време на транс?
Кога ќе слушнеме за хипноза, помислуваме на таинствени психијатри, манипулација на свеста и сцени од филмови. Но, што се случува навистина кога некој е хипнотизиран? Дали може некој да ве натера да направите нешто против ваша волја? Д-р Василиј Шуров, психијатар и психотерапевт, ги открива научните сознанија и ги руши најголемите митови за хипнозата.
In This Article:
Што е хипноза и како функционира мозокот за време на транс?
Хипноза е привремена состојба на свеста каде вниманието е исклучително фокусирано, а лицето станува многу подложно на сугестија. Иако зборот потекнува од грчкиот збор за „сон“, хипнозата и спиењето се фундаментално различни. За време на хипноза, расте активноста на предната појасна кора на мозокот, поврзана со концентрација и ментална контрола, додека автономниот нервен систем се релаксира – што ни овозможува истовремено максимална концентрација и длабока опуштеност. Овој контраст е клучен кај терапијата на психосоматски нарушувања, каде хипнозата им овозможува на пациентите да се ослободат од хронични болки и тешкотии.
Хипноза како алатка кај болка, трауми и сеќавања
Научните истражувања потврдуваат дека хипнозата делува на центарите за перцепција на болка во мозокот, намалувајќи ја чувствителноста. Затоа се применува за олеснување на хронична болка. Но, нејзината сила може да биде двосмислена: во состојба на повишена концентрација и намалена сетилна комуникација, личноста може да „влезе“ во потиснати спомени, но лесно може да се појават и лажни сеќавања. Токму поради ова, психотерапијата со хипноза е препорачлива само под стручен надзор, особено при работа со трауми и сериозни психолошки состојби.
Како се изведува хипноза?
Хипнотерапевтите користат неколку пристапи за да воведат пациент во транс: 1. Индукција – постепено изолирање од околината преку авторитарни или дозволувачки фрази; 2. Продлабочување – водење кон замислување на безбедно место, опуштање и броење наназад; 3. Разговорна хипноза – лесна состојба на внатрешна апсорбција постигната преку доверлива комуникација и метафори; 4. Присоединување – терапевтот копира гестови и состојби за градење доверба. Целата на оваа процедура е да создава „канал на доверба“, каде терапевтот станува единствена врска со реалноста и може да работи со емоции, спомени, навики – па дури и да имплементира здрави нови навики против пушење или алкохол.
Кој е подложен на хипноза?
Иако филмовите нѝ покажуваат злобни хипнотизери кои потполно контролираат луѓе, научните факти велат поинаку: само околу 15% од возрасните реагираат силно на хипноза, 15% се речиси имуни, а останатите се помеѓу. Склоноста кон хипноза често се наследува и зависи од фантазија, концентрација и навики на покорност – па најмногу се подложни децата до 14 години, лица со жива имагинација, развиена емпатија и навикнати на дисциплина. Важно: никој не може да се хипнотизира против своја волја. Дури и во длабок транс, личноста не прави ништо спротивно на својот морал и инстинктот за самозаштита. Митот за моќниот манипулатор останува само тоа – мит.
