Генијалност која светот ја немаше храброст да ја реализира: Три револуционерни пронајдоци на Никола Тесла кои останаа само соништа
Никола Тесла е име кое сите го препознаваат – таткото на повеќе од 300 патенти ширум светот, визионер кој ја обликуваше современата електроенергетика. Но зад неговата величина се кријат и три грандиозни, речиси фантастични изуми, за кои светот не беше подготвен – и никогаш не беа реализирани.
In This Article:
Кулата Варденклиф: Безжична електрична енергија за светот
Во 1901 година започнала изградбата на 57-метарската лабораторија „Ворденклиф Тауер“ на Лонг Ајленд, САД. Официјално, проектот бил претставен како безжичен комуникациски систем што ќе ѝ овозможи на Америка да се натпреварува со радио-пронајдоците на Гуљелмо Маркони во Европа. Проектот успеал да привлече значителни инвестиции, меѓу кои и огромен придонес – за тоа време – од 150.000 долари (денес приближно 5 милиони) од американскиот претприемач и банкар Џон Пјерпонт Морган. Сепак, Тесла имал многу поамбициозни планови. Варденклиф, според неговата замисла, требало да стане прототип за глобална мрежа кули што ќе пренесуваат електрична енергија низ воздухот. Тој верувал дека ако во Земјата се внесе електрична струја со одредена фреквенција (која ја нарекувал „резонантна фреквенција на Земјата“), тогаш: струјата ќе се движи низ земјата како низ спроводник, ќе се враќа преку горните слоеви на атмосферата, ќе создава стоечки електромагнетни бранови околу целата планета, а овие бранови ќе може да се „фатат“ со специјален приемник на кое било место на Земјата. Кога вистинските намери на пронаоѓачот станале познати, Морган веднаш го повлекол финансирањето. Други инвеститори го следеле неговиот пример. До 1906 година, Тесла останал без средства и проектот бил напуштен. Во 1917 година, американската влада ја срушила кулата, плашејќи се дека може да послужи како ориентациска точка за германските бродови.
Суперсонични воздушни бродови со безжично полнење
По пропаѓањето на „проектот за кула“, Тесла не се откажал од идејата за безжичен пренос на енергија. Во 1919 година тој ја претставил замислата за создавање суперсонични електрични воздушни бродови кои би можеле да летаат на височина до 12 километри и со брзина од 1.600 километри на час. Револуционерната карактеристика на овие авиони требало да биде нивниот систем за напојување: тие би добивале енергија од мрежа на земски безжични кули. Според пронаоѓачот, овие предаватели требало да бидат слични по дизајн на веќе непостоечката кула Варденклиф, но распоредени на клучни точки низ светот, снабдувајќи ги воздушните бродови со енергија на секоја рута. Според пресметките на Тесла, ваквите воздушни бродови би можеле да го изминат растојанието од Њујорк до Лондон за помалку од четири часа. Сепак, финансиерите одбиле да поддржат толку смел – или можеби чуден – проект.
Камера за фотографирање мисли
Најфантастичната идеја на Тесла можеби била „комората за мисли“. Во интервју за „Канзас Сити Џурнал-Пост“ во септември 1933 година, 77-годишниот пронаоѓач ја споделил својата хипотеза: „Во 1893 година, додека правев истражувања, дојдов до заклучок дека сликата формирана во мислите, поради рефлексно дејство, треба да создава соодветна слика на мрежницата на окото, која може да се прочита со посебен уред. Ако е така, тогаш мислите можат да се фотографираат, а потоа да се проектираат на екран.“ Тесла верувал дека на крајот може да се изработи уред кој ќе снима ментални слики и ќе ги прикажува на екран во реално време. „На овој начин, секоја мисла на една личност може да се прочита“, тврдел тој. „Нашите умови ќе станат како отворени книги.“ Тесла не успеал да пронајде инвеститори за реализација на оваа замисла, па идејата останала незабележана.
Сонувач или...?
Современата физика покажа дека безжичниот пренос на електрична енергија на ниво на проектот Варденклиф е само прекрасна фантазија. Земјата е лош спроводник за пренос на енергија на долги растојанија. Загубите би биле огромни, а ефикасноста екстремно ниска. Сепак, Тесла бил во право за резонантната фреквенција на Земјата, што се електромагнетни бранови со ултраниски фреквенции во просторот помеѓу површината на планетата и јоносферата. Оваа фреквенција постои и се нарекува „Шуманова резонанца“ (околу 7,83 Hz), но нејзиното користење за пренос на енергија е бесмислено - моќноста не е доволна дури ни за сијалица (а камоли за електрични воздушни бродови). Идејата на Тесла можеби била „луда“, но денес таа нашла примена во форма на безжично полнење на уреди. Што се однесува до читањето и визуелизацијата на мислите, истражувањата покажуваат дека мисловните процеси не функционираат онака како што Тесла го замислувал. Но, ова не ги спречува научниците да работат на технологии за читање на мозочната активност - еден вид прелудиум за она за што сонувал големиот пронаоѓач. Можеби брилијантните сознанија на Никола Тесла едноставно биле премногу пред своето време. И еден ден ќе кажеме: „На крајот на краиштата, тој ексцентрик бил во право!“
