Чудо на археологијата: Откриени се фитили стари повеќе од 4000 години!
Како е можно нешто толку кревко како фитил, изработен од текстил, да преживее илјадници години под земјата во влажната почва на Блискиот Исток? Ова не е уште една приказна за камени остатоци или траги од древни луѓе – ова е ретко откритие кое отвора прозорец кон дневниот живот и технологиите што му давале светлина на древниот свет.
In This Article:
Маслените лампи биле секојдневие, фитилите – вистинска реткост во археологијата
Во текот на ископувањата во Неве Ефраим (Израел), археолозите проучуваа огромна некропола стара 4000 – 4500 години. Откриени над 1200 гробници – повеќето длабоки и до 7 метри. Маслените лампи се наоѓаа во околу 20% од гробниците, поделени во две групи: со еден и со четири „носа“ за фитил. Четвртина од лампите содржат траги од чад, што потврдува нивна реална употреба за осветлување.
Неочекувано археолошко богатство: Пронајдени три древни фитили, сите изработени од текстил
Во три од лампите, археолозите најдоа остатоци од фитили – неверојатно редок наод. Два се откриени на терен, третиот во лабораторија при конзервација. Најдобро сочуваниот, со ознака 21702, бил изваден од лампата и анализиран под микроскоп: 1,5 см во дијаметар, 8 см долг, со траги од чад на двата краја и познато плотно плетење. Овој фитил најверојатно е изработен од лен, најраширен текстил во регионот.
Зошто ваквиот фитил е вистински археолошки феномен?
Климата во Неве Ефраим е влажна, па текстилот ретко може да опстане. Но, фитилот 21702 целосно се „скаменил“ – органиката ја заменил калцит, веројатно поради активност на специфични бактерии. Останатите фитили имаат слична структура, сите ткаени – што сведочи за интелигентна повторна употреба на веќе истрошени ткаенини како втор материјал.
Древната мудрост: Втор живот на ткаенината
Анализи и древни записи потврдуваат: ткаенините за фитили не се правеле нови, туку се користеле отпадоци од стар текстил. Дури и писмена молба од добата на Рамзес II, најдена во Теба (Египет), зборува за испорака на текстилни ленти за изработка на фитили за ламби што се користеле од работници и уметници во царските гробници. Вака древниот свет си обезбедувал светлина и штедел ресурси, а на нас нѝ остави изненадувачки прозорец кон секојдневието од пред 4000 години.
