Централна Азија го губи своето најголемо богатство: Регионот на работ на водна криза
Без вода нема ниту живот – а тоа веќе не е застрашувачка прогноза туку сурова реалност за милиони. Ледниците се топат, реките пресушуваат, договорите меѓу соседите треперат на раб на распад, а земјоделството троши речиси целата останата вода. Ако ништо не се смени, иднината на регионот ќе биде безнадежно жедна.
In This Article:
- Узбекистан целосно зависи од водата на соседите, а главните реки се веќе под опасност
- Квалитетот и достапноста на водата паѓаат: милиони Узбекистанци се веќе без чиста вода
- 95% од водата оди за земјоделство, а половина се губи напразно – системски пропусти го влошуваат проблемот
- Водните војни може да започнат – секој сосед го бара својот дел од реките
- Имаме уште 10–15 години за целосно да го смениме пристапот или водата ќе исчезне засекогаш
Узбекистан целосно зависи од водата на соседите, а главните реки се веќе под опасност
Амударија и Сирдарја, двете големи трансгранични реки што го снабдуваат Узбекистан со вода, се раѓаат далеку надвор од неговата територија — во планините на Таџикистан и Киргистан. Речиси целокупната питка вода — околу 100% — доаѓа однадвор. Но, дождовите се намалуваат, а глечерите драматично се топат — не само поради глобалното затоплување, туку и поради правта што ја носи ветрот од исушеното корито на Аралското Море.
Квалитетот и достапноста на водата паѓаат: милиони Узбекистанци се веќе без чиста вода
Додека во Ташкент питката вода и натаму е добра, во други делови на главниот град, подземните води отвораат аларм – нивото паднало од 6 на 15-18 метри за само неколку години. Загадувањето е сериозно: индустриски отпад, нефилтрирани одводи од туристички центри и нефункционални пречистителни станици – сето тоа ја труе водата што луѓето ја пијат.
95% од водата оди за земјоделство, а половина се губи напразно – системски пропусти го влошуваат проблемот
Половина од потрошената вода завршува изгубена – преку стари канали, лошо наводнување и политичка инертност. Узбекистан е зависен од одгледувањето памук – најжедниот културен вид. За експертите е јасно: ако не се реформира земјоделската политика, кризата ќе стане неповратна.
Водните војни може да започнат – секој сосед го бара својот дел од реките
Авганистан гради канал кој ќе земе до 30% од Амударија; Казахстан и Таџикистан инвестираат во проекти што го намалуваат дотокот на вода во реонот. Без меѓудржавна соработка и нови технологии, регионот ќе се соочи со уште поостра борба за секој литар вода.
Имаме уште 10–15 години за целосно да го смениме пристапот или водата ќе исчезне засекогаш
Бројките се шокантни: веќе 7 милиони луѓе во Узбекистан живеат без редовен пристап до чиста вода. Ако системот не се смени, таа бројка ќе се удвои. Времето на предупредувања помина; сега е време за акција – на поединечно, државно и регионално ниво. Водата е прашање на морал и опстанок: само ако покажеме одговорност и солидарност, Централна Азија може да си осигура иднина.
