8 мистични древни лекови што ги збунуваат научниците и денес
Илјадници години човештвото барало начини да ги лечи болестите и да го продолжи животот. Древните цивилизации развиле безброј лекови и чудесни средства, чии состојки и денес не им се целосно познати на научниците. Во продолжение откријте 8 мистични лекови од минатото, чии рецепти остануваат мистерија, а дел од нив дури и денес би можеле да инспирираат научни откритија и иновации во медицината.
In This Article:
- Митридатиум: Универзалниот противотров на кралот Митридат – Смеса со над 60 состојки чија точна формула останува тајна
- Кинескиот еликсир на бесмртноста: Алхемичарите од древна Кина создавале рецепти за вечен живот, чии тајни се изгубени во вековите
- Теријаки: Чудесниот антички лек што бил јаден против секаква болест и чија формула со 70 состојки никогаш не била повторена
- Еликсирот од Антиохија: Лек што спасувал од треска, труење и каснувања, а во него можеби имало прав од драгоцени камења
- Унција: Монашкиот лек против рани и кожни болести кој се чувал како тајна во европските манастири
- Златниот еликсир: Легендарен алхемиски препарат со злато што ветувал здравје и долг живот, но рецептите му се изгубени
- Фармакон: Првиот грчки лек – философска појмовност за отров и лек, чии рецепти никогаш не се прочитани целосно
- Кипарскиот еликсир: Лек против епидемии, заболувања на црниот дроб и треска, инспириран од локалното медитеранско богатство
Митридатиум: Универзалниот противотров на кралот Митридат – Смеса со над 60 состојки чија точна формула останува тајна
Митридатиум, познат и како „универзален противотров“, бил создаден во I век пред нашата ера од понтијскиот крал Митридат VI Евпатор. Овој лек важел за панацеја против сите познати отрови и имал широка употреба во античкиот свет. Историските извори сведочат дека Митридат VI секојдневно земал мали дози различни отрови, за да создаде имунитет, а врз основа на тоа креирал смеса од над 60 состојки што, според тогашните уверувања, штитела од секое труење. Многу римски благородници редовно го користеле митридатиум за превенција, а лекот добил жариште во антички Рим од I-II век. Научните анализи денес потврдуваат дека дел од компонентите, како опиумот, навистина имаат противотровно дејство, но целосната формула никогаш не била разоткриена.
Кинескиот еликсир на бесмртноста: Алхемичарите од древна Кина создавале рецепти за вечен живот, чии тајни се изгубени во вековите
Потрагата по еликсирот на бесмртноста била главна цел на кинеските алхемичари. Записи сведочат дека експериментите започнале уште во III век пред нашата ера и траеле повеќе од 1500 години. Многу кинески императори вложувале огромни ресурси за да бидат пронајдени чудесните рецепти. Најпознатиот еликсир на бесмртноста го создал алхемичарот Сун Симјао во VIII век. Легендите велат дека оваа формула можела да ја продолжи човечката возраст за неколку стотици години, а вклучувала киновар, сјајна жолта и отровна жива, минерали на арсен и други чудни состојки, но точниот состав останува мистерија. Без разлика на некои токсични компоненти, еликсирите биле омилени кај кинеската аристократија. И денес точните пропорции се тајна на древните храмови.
Теријаки: Чудесниот антички лек што бил јаден против секаква болест и чија формула со 70 состојки никогаш не била повторена
Теријаки е сложено лековито средство што имало огромна популарност во антиката и средниот век како универзален противотров и лек за најразлични болести, а производството траело до 19 век. Според пишаните извори, основата на теријакито се припишува на грчкиот лекар Андромах, кој го креирал во I век пред нашата ера. Рецептот постојано се надградувал со векови — најсложените варијанти содржеле дури 70 различни состојки, меѓу кои опиум, месо од змија, канела и шафран. Во некои европски градови производството станувало дури и јавно натпреварување, со церемонии и пазари. Современата наука докажа делумна ефикасност на некои компоненти, но целокупниот механизам и оригиналниот рецепт никогаш не се разјасниле.
Еликсирот од Антиохија: Лек што спасувал од треска, труење и каснувања, а во него можеби имало прав од драгоцени камења
Еликсирот од Антиохија е мистериозен лек опишан во византиски и арапски медицински ракописи. Се користел за лекување на најразлични заболувања — од треска и труење, до убоди од отровни животни. Потекнува од VI век, а легендите велат дека рецептот бил пронајден во стар храм во Антиохија. Иако неговиот точен состав останал непознат, историчарите претпоставуваат дека содржел минерали, лековити билки и дури издробени скапоцени камења како смарагди и сафири. Поради тоа, овој еликсир бил достапен само за богатите и благородниците. Производството на чудесниот препарат продолжило и по падот на Византија, а низ вековите многумина се обидувале да ја пресоздадат неговата формула, но без успех. Денес, Еликсирот од Антиохија останува еден од најзагадочните лекови во историјата на медицината.
Унција: Монашкиот лек против рани и кожни болести кој се чувал како тајна во европските манастири
Унцијата е загадочен лек спомнуван во средновековни медицински текстови, особено поради нејзината моќ за лекување на рани, модринки и кожни болести. Првите записи потекнуваат од XI век, од манастирски лековници. Се смета дека рецептите ги чувале монасите и ги пренесувале по тајни линии илјадници години. Иако точната формула останува мистерија, се претпоставува присуство на растителни масла, восоци, смоли, а понекогаш и егзотични материи како (природна смола позната и како ‘планински балсам’) и ‘крв од змеј’ (смола од тропски дрва). Производството траело до XVII век, особено за време на војните каде полските лекари ја носеле унцијата во борба.
Златниот еликсир: Легендарен алхемиски препарат со злато што ветувал здравје и долг живот, но рецептите му се изгубени
Златниот еликсир е мистичен алхемиски препарат за кој се верувало дека ги лекува речиси сите болести и го продолжува животот. За првпат се јавува во арапските трактати од VIII век, но подоцна станува симбол на европската алхемија, особено во ренесансата. Секој алхемичар имал свој рецепт, но златото секогаш било главна состојка — благороден метал за кој верувале дека ги пренесува своите својства на човекот. Според историчарите, многу значајни хемиски откритија на XV-XVII век се родиле во обидите да се создаде токму овој препарат. И покрај денешните познавања за терапевтската улога на златото во некои болести, оригиналниот механизам и формула остануваат тајна.
Фармакон: Првиот грчки лек – философска појмовност за отров и лек, чии рецепти никогаш не се прочитани целосно
Фармакон е загадочен лек од античките грчки текстови, што го носи парадоксалното значење на отров и лек истовремено. Терминот станал дел од философската мисла — Платон и други го користеле како метафора за знаењето. Конкретните рецепти никогаш не се дешифрирани целосно. Видот и бројот на состојките на фармаконот зависеле од лекарот и случајот. Веројатно се користеле билки, минерали, па дури и отровни растенија во мали дози според современиот принцип на хормезис. Оваа двојна природа го направила поимот толку зачестен кај античките автори, што денес многу лекови и растенија во фитотерапијата се базираат токму на старогрчки описи на фармакон.
Кипарскиот еликсир: Лек против епидемии, заболувања на црниот дроб и треска, инспириран од локалното медитеранско богатство
Кипарскиот еликсир е мистичен лек од средниот век, споменуван во арапски и европски медицински записи. Најпрво појавен во IX век, легендата вели дека бил создаден на островот Кипар. Во неговиот состав влегувале локални кипарски билки (ладаник, мирта, кипарски даб) и егзотични состојки од Истокот, а понекогаш и злато и скапоцени камења. Еликсирот бил разнесуван низ Блискиот Исток и Европа, популарен особено за време на крстоносните војни. И покрај бројните обиди на аптекарите од Ренесансата да го вратат рецептот според описи, оригиналната формула останала мистерија.
