7 морничави тајни на Еверест за кои алпинистите молчат
Еверест не е само највисоката планина на светот. Тоа е граница помеѓу живот и смрт, место каде дури и воздухот станува непријател. Зад славните фотографии се кријат шокантни тајни, откриени од експерти кои со години го проучуваат Еверест.
In This Article:
- Повеќе од 300 тела остануваат засекогаш на Еверест
- Опасни кислородни боци на Еверест
- Секоја експедиција носи неповратни последици
- Редици на крајот од светот: Еверест како Дизниленд
- 50 тони отпад годишно – локалците заработуваат од ѓубрето, а не од туристите
- Шерпасите ризикуваат најмногу за најмалку пари: Во 2024 избувна протест за праведна плата
- „Ефектот на третиот човек“ и легендите за духовите – Еверест е опкружен со мистерии
Повеќе од 300 тела остануваат засекогаш на Еверест
На надморска височина од 8000 метри, телата на загинатите алпинисти често остануваат замрзнати и мумифицирани – дел од пејзажот што не може да се промени. Една од најпознатите такви глетки е таканаречениот „Зелени чизми“ – телото на индискиот алпинист Цеванг Палјор, кој загинал на Еверест во 1996 година. Тој добил овој морничав прекар поради впечатливите зелени чизми што и денес се јасно видливи на патеката кон врвот. За многу алпинисти, тоа стана мрачен ориентациски белег на патот. До 2024 година, повеќе од 300 загинати планинари останале на падините на Еверест, а нивното извлекување е речиси невозможно поради екстремните услови. „Како музеј на отворено, каде што експонатите се приказни замрзнати во мраз“, вели рускиот водич Алексеј Петров, кој 15 пати се искачил на врвот.
Опасни кислородни боци на Еверест
За искачување на врвот, повеќето алпинисти користат дополнителен кислород, кој компаниите го обезбедуваат преку снабдувачи во Непал или Тибет. Во 2024 година, една боца чинеше меѓу 500 и 1.200 долари, сума што ја плаќаат учесниците во експедициите. Но, истражувањата покажуваат дека околу 30% од смртните случаи се поврзани со неисправни или фалсификувани боци, полнети во импровизирани услови без стандарди за безбедност. Руската компанија „Висота“ дури развила систем за контрола на квалитетот, но непалските власти го блокираат неговото воведување – бидејќи постојниот хаос им носи голема заработка на посредниците.
Секоја експедиција носи неповратни последици
Над 8.000 метри започнува т.н. „зона на смртта“ – предел каде што човечкото тело не може долго да опстане. Таму има три пати помалку кислород отколку на морско ниво, температурите паѓаат и до –60 °C, а ветровите достигнуваат 200 километри на час. Во 2024 година, научниците од Московскиот државен универзитет објавија дека мозокот на алпинист може да се намали за 5–10% за време на едно искачување. Повторливи експедиции водат до неповратни промени.
Редици на крајот од светот: Еверест како Дизниленд
Фотографија на врвот некогаш беше симбол на херојство, а денес е прашање на цена – искачувањето чини помалку од еден нов странски автомобил. Во сезоната, до 200 луѓе се собираат на последниот дел од патеката, создавајќи редици во екстремни услови. Во 2019 година, 11 алпинисти загинаа токму поради вакви редови – немаа време да се спуштат пред да падне ноќ. Руските водичи први воведоа систем за резервација на временски термини за искачување, но не секој е подготвен да плати дополнително за безбедност.
50 тони отпад годишно – локалците заработуваат од ѓубрето, а не од туристите
Еверест годишно произведува околу 50 тони отпад: празни цилиндри за кислород, искинати шатори, остатоци од храна и дури човечки измет. Во 2024 година, руските волонтери од проектот „Чиста висина“ отстранија рекордни 12 тони ѓубре – но тоа е само капка во морето. Локалните жители, пак, пронајдоа нова заработка: продавање на „артефакти од Еверест“ на колекционери ширум светот.
Шерпасите ризикуваат најмногу за најмалку пари: Во 2024 избувна протест за праведна плата
Шерпасите се вистинските херои на Хималаите – без нив, искачувањата речиси се невозможни. Но нивната жртва има висока цена. Додека странските водичи заработуваат илјадници долари, шерпасите добиваат и до десет пати помалку, иако ја вршат најтешката и најопасна работа. Тие се тие што први се качуваат по рутата и поставуваат јаже и скали низ најопасните делови. Носат товари од 20–40 килограми – шатори, храна и кислородни боци – за странските алпинисти да одат полесно. Подготвуваат кампови на различни височини и поставуваат резерви со кислород, а кога ќе настане несреќа, токму тие се оние што спасуваат, влечат или носат повредени планинари надолу, често ризикувајќи го сопствениот живот. Во 2024 година, група непалски шерпаси организираше протест барајќи осигурување и пристојна плата. Конфликтот беше пригушен, но незадоволството сè повеќе расте.
„Ефектот на третиот човек“ и легендите за духовите – Еверест е опкружен со мистерии
Над 80% од алпинистите сведочат за „ефектот на трет човек“ – чувство дека некој невидлив оди покрај нив. Во 2022 година, рускиот алпинист Дмитриј Соколов опиша како три часа го следело суштество со светлечки очи. Научниците тврдат дека се работи за хипоксија и халуцинации, но самите планинари често велат дека врвот е населен со духови.
